सामूहिक प्रयास र निरन्तर अभ्यासले नै सफलता सम्भव भयो – प्रधानाध्यापक पौडेल

बर्दघाट, नवलपरासी (पश्चिम) — पछिल्लो समय सामुदायिक विद्यालयहरूप्रति पुनः विश्वास बढ्दै गएको देखिन्छ। यसै सन्दर्भमा, राष्ट्रिय माध्यमिक विद्यालय, बर्दघाटले आधारभूत तहको परीक्षामा सामुदायिक तर्फबाट नगरमै प्रथम स्थान हासिल गर्दै नयाँ उत्साह जगाएको छ। यस विद्यालयका प्रधानाध्यापक शेषकान्त पौडेलसँग विद्यालयको सफलता, चुनौती र भविष्यको रणनीतिबारे गरेको विस्तृत संवाद:

शेषकान्त सर, विद्यालयले नगरमै प्रथम स्थान ल्याएर सबैको ध्यान खिचेको छ। यस्तो उपलब्धिपछि कस्तो अनुभूति भइरहेछ?

धन्यवाद। यो हाम्रो विद्यालयका सम्पूर्ण शिक्षक, विद्यार्थी, अभिभावक, व्यवस्थापन समिति र सरोकारवाला निकायको सामूहिक प्रयासको परिणाम हो। म अत्यन्त गर्व गर्छु कि हाम्रो विद्यालयले नगरमै सर्वोत्कृष्ट स्थान हासिल गर्न सफल भयो। यो केवल परीक्षाको नतिजा मात्र होइन, गुणस्तरीय शिक्षाको दिशातर्फ हामीले चालेको ठोस कदम हो।

यस्तो उत्कृष्ट परिणाम ल्याउन विद्यालयले के–के विशेष पहल गर्‍यो त?

हामीले विद्यार्थी केन्द्रित सिकाई शिक्षण पद्धति अपनायौं। प्रत्येक कक्षामा सहभागी सिकाइ पद्धति, नियमित गृहकार्य, कक्षा परीक्षण जस्ता क्रियाकलाप सञ्चालन गर्यौं। विद्यार्थीहरूलाई समयमै सल्लाह सुझाव दियौं। साथै, शिक्षकहरू बीच सहकार्य र निरन्तर छलफलको अभ्यासले पनि सफलता दिलाएको हो।

विद्यार्थीहरूको मनोबल उच्च राख्न के उपायहरू अपनाउनुभयो?

हामीले विद्यार्थीहरूलाई केवल अनुशासनमा राख्ने मात्र होइन, उनीहरूलाई प्रोत्साहित गर्ने विविध कार्यक्रमहरू पनि सञ्चालन गर्यौं। नियमित रूपमा बाल क्लबको सक्रियता, पुरस्कार वितरण, तहगत बालबालीकाको मनोबल वृद्धिका कार्यक्रमहरू, खुला संवाद, अभिव्यक्तिको अवसरहरू—यी सबैले विद्यार्थीहरूमा सकारात्मक ऊर्जा भर्ने काम गरे।

शिक्षकहरूको भूमिका कस्तो रह्यो? सबै शिक्षक समान रूपमा लाग्नुभएको हो त?

शिक्षकहरू हाम्रो विद्यालयको मेरुदण्ड हुनुहुन्छ। उहाँहरूले समयमै पाठ योजना बनाउनुभयो, जान्ने नजान्ने बिद्यार्थीहरूको बिचमा सहजकर्ताको भूमिकामा रहनुभयो, र विद्यार्थीहरूलाई बुझेअनुसार सिकाउने प्रयास गर्नुभयो। उहाँहरूको समर्पण र सहकार्यले नै आजको यो परिणाम सम्भव भएको हो।

अभिभावकको भूमिकाबारे के भन्नुहुन्छ?

हामीले अभिभावकसँगको सम्बन्धलाई अत्यन्त प्राथमिकतामा राख्यौं। समय–समयमा बैठकहरू गर्यौं, विद्यार्थीको प्रगति विवरण बाँड्यौं, कम उपस्थिति भएका विद्यार्थीका घरमा सम्पर्क गर्यौं। यसले अभिभावकमा जिम्मेवारीको भाव बढायो र विद्यार्थीको उपस्थिति, अनुशासन र सिकाइमा सकारात्मक प्रभाव पर्यो।

सिकाइ वातावरण कस्तो बनाइयो त?

हामीले बालमैत्री, स्वच्छ र अनुशासित वातावरण निर्माण गर्‍यौं। बालबालिकाको आवाजलाई प्राथमिकता दिने प्रणाली बनायौं, कक्षामा जान्ने विद्यार्थीहरूलाइनै साथीहरूलाई सिकाउन उत्प्रेरीत गर्‍यौं बाल क्लवको सक्रियतामा बाल अधिकारबारे जानकारी दियौं,  शिक्षकहरूलाई सहयोगी र गाइडको रूपमा प्रस्तुत गर्‍यौं। बाल क्लब र विद्यार्थी नेतृत्व विकास पनि त्यसैको हिस्सा हो।

अब नयाँ भर्ना सुरु हुँदैछ होला, त्यसबारे योजना कस्तो छ?

अहिले हामी नयाँ भर्ना अभियानमा छौं। तर संख्या होइन, गुणस्तर हाम्रो प्राथमिकता हो। हरेक कक्षामा बढीमा ५ जना मात्र नयाँ विद्यार्थी थप गरिनेछ। हालका विद्यार्थीलाई टिकाउने र उनीहरूको सिकाइ सुधार गर्ने रणनीति अघि बढाइरहेका छौं। यसै वर्षलाई हामीले ‘शैक्षिक गुणस्तर वर्ष’को रूपमा घोषणा गरेका छौं।

यो “शैक्षिक गुणस्तर वर्ष” भन्ने नारालाई व्यवहारमा कसरी उतार्दै हुनुहुन्छ?

नयाँ भर्ना अभियानमा छौ ।हाल भएका बिद्यार्थी टिकाउने र गुणस्तर वृद्धि गर्ने हो।हरेक कक्षामा बढिमा ५ जना मात्र नयाँ थप गर्न सकिन्छ ।यो वर्ष शैक्षिक गुणस्तर वर्षको रुपमा लिने योजना छ।यस वर्ष Cl method को अझै प्रभावकारी प्रयोग हुनेछ  भने कक्षा ३ सम्म grade teaching ko ब्यवस्था गर्दैछौ  जसले गर्दा जग बलियो हुने बिश्वास लिएका छौ।शैक्षिक सामग्रीको प्रयोग र remedial class लाइ प्राथमिकता दिने योजना रहेको छ।

राष्ट्रिय माध्यमिक विद्यालयका विद्यार्थीहरूले तयार पारेको विज्ञान प्रदर्शनीको ।

भविष्यका योजना के–के छन्?

अबको प्राथमिकता भनेको सिकाइको गुणस्तर अझ सुधार गर्नु हो। हामीले सहयोगात्मक सिकाइ विधीमा आधारीत शिक्षण विधिलाइ अभ्यासमा ल्याएका छौँ ।बर्दघाट नगरपालिका, समृद्ध समुदाय विकास केन्द्र नेपाल, स्कुल लार्इफ र्इन नेपाल डेनमार्कको सहयोगमा हामीले सम्पुर्ण शिक्षकहरूले यो शिक्षण विधिको तालिम पनि लिर्इसकेका छौँ । साथै थप सहजिकरणका लागी यहि विदाको समयमा मेन्टर शिक्षक तालिममा हाम्रो विद्यालयबाट ४ जना शिक्षकहरू सहभागी भइसक्नुभएको छ। उहाँहरूबाटनै पनि हामीले  शिक्षकहरूको तालिम तथा सहजिकरणालाई निरन्तरता दिन्छौं, विद्यार्थीको मनोवैज्ञानिक सहयोग र अभिभावकसँगको सहकार्यलाई अझ सुदृढ बनाउने सोच छ।

गुणस्तरीय शिक्षा प्राप्त गर्न पाउनु हरेक बालबालिकाको अधिकार हो। सामूहिक प्रयास, निरन्तर अभ्यास र गुणस्तरीय शिक्षामा विश्वास गर्नु नै सफलताको मूल मन्त्र हो।

अन्त्यमा केही भन्न चाहनुहुन्छ?

गुणस्तरीय शिक्षा प्राप्त गर्न पाउनु हरेक बालबालीकाको अधिकार हो । शिक्षा सँग सरोकार राख्ने सम्पुर्ण निकायहरू एक ठाउँमा भएर लाग्ने हो भने सामुदायिक विद्यालयले पनि उच्च नतिजा सहित विद्यार्थीमा राम्रो राम्रो सिकाइ उपलब्धी हासील गर्न सक्छ । हरेक विद्यालयसँग सम्भावना छ। आवश्यक कुरा भनेको नेतृत्वको स्पष्ट सोच, शिक्षकको समर्पण, विद्यार्थीको प्रेरणा र अभिभावकको साथ हो। सामूहिक प्रयास, निरन्तर अभ्यास र गुणस्तरीय शिक्षामा विश्वास गर्नु नै सफलताको मूल मन्त्र हो।